แผ่นดินธรรม แผ่นดินทอง ตอนที่ 7

ทฤษฎีหกระดับชั้นของการถูกแบ่งแยก

โครงการที่เรียกว่า "สำนึกรักบ้านเกิดเพื่อพัฒนาผู้นำชุมชน" จึงเกิดขึ้นเพื่อมาเชื่อมโยงสังคมเกษตรกร สังคมคนตัวเล็กๆ คนของแผ่นดินเข้าด้วยกัน โดยคนเชื่อมคน ผ่านเครือข่ายสาระสนเทศ ผู้คนในเครือข่ายร่วมกันแบกรับอุดมการณ์เดียวกันเมื่อพร้อม

คำว่า เมื่อพร้อม นั้น เป็นจุดงดงามของโครงการ เพราะแนวปฏิบัติเมื่อพร้อมสำหรับสมาชิก อนุโลมให้สมาชิกค้นหาตัวเองก่อน ถ้าจำเป็นก็อนุโลมให้สมาชิกโครงการวิ่งหาฝันก่อน ไปไขว่คว้าฝันของตัวเองก่อนมาอุทิศตนให้กับสังคม เรามอบทุนให้กับเยาวชน ๗๖๐ คน เพื่อใช้ในการศึกษาจนได้รับปริญญาตรี ในจำนวน ๗๖๐ คน จะแบ่งเป็นเยาวชน ๑๐ คนจากทุกจังหวัด ๗๖ จังหวัดทั่วประเทศ การมอบทุนไม่ใช่สาระสำคัญของโครงการ การเชื่อมโยงคนไทยเข้าเป็นเครือข่าย คือสาระสำคัญมากกว่า

ศาสตราจารย์เอลเบริ์ต บาราบาซี กล่าวไว้ในหนังสือชื่อว่า "เชื่อมโยง" วิทยาศาสตร์ใหม่ของเครือข่าย ในบางตอนซึ่งหยิบยก "ทฤษฎีหกระดับชั้นของการถูกแบ่งแยก" โดย ศาสตราจารย์สแตนเล่ย์ มิวแกรม แห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ทฤษฎีที่ถูกนำเสนอในปี ค.ศ. ๑๙๖๗ ขณะที่ท่านศาสตราจารย์มิวแกรมพยายามค้นหาระดับความห่างเหิน หรือถูกแบ่งแยกของบุคคลสองคน เป็นการค้นคว้าหาจำนวนเพื่อนที่บุคคลทั้งสองซึ่งไม่รู้จักกันต้องใช้ เพื่อเชื่อมโยงให้บุคคลทั้งสองซึ่งอยู่ห่างไกลกัน และไม่รู้จักกัน มาให้รู้จักกัน และเกื้อกูลกัน

---

ผลของการวิจัยพบว่า โดยเฉลี่ยแล้ว มนุษย์ทุกคนในโลกนี้ ถูกแยกจากกันเพียงหกระดับชั้นของการถูกแบ่งแยก

เราลองยกตัวอย่างซึ่งแปลงจากตัวอย่างของศาสตราจารย์บาราบาซี ในหนังสือมาอธิบายให้ท่านผู้อ่านพิจารณาดู ตัวอย่างในหนังสือพูดถึงเฉพาะคนชาวอเมริกันในรัฐแคนซัส ต้องการที่จะเชื่อมโยงกับคนในรัฐไอโอวา ให้สำเร็จต้องใช้ตัวเชื่อม (เพื่อน และเพื่อนของเพื่อน และเพื่อนของเพื่อนของเพื่อน ฯลฯ) ถึงหกคน ผมจะลองใช้ตัวอย่าง คุณสนธิญาณ หนูแก้ว บก.ใหญ่ของหนังสือพิมพ์ฉบับนี้ก็แล้วกัน

คุณสนธิญาณต้องการส่งจดหมายร้องเรียนไปยังท่านประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู บุช เรื่องเกี่ยวกับเรื่องปัญหาความวุ่นวายในสามจังหวัดภาคใต้ โดยในชีวิตนี้ คุณสนธิญาณยังไม่เคยไปที่กรุงวอชิงตัน ดีซี เลย และก็ไม่เคยคบฯพณฯท่านประธานาธิบดีบุชเป็นเพื่อนเหมือนฯพณฯท่านนายกรัฐมนตรีของเราคบหาอยู่

ก่อนอื่น คุณสนธิญาณจำเป็นต้องหาคนไทยที่อาศัยอยู่ในสหรัฐอเมริกาที่คุณสนธิญาณสนิทสนมแบบเรียกชื่อเล่นกันได้ และคนไทยคนนี้ต้องเป็นโรบินฮู้ดไทยที่แปลงสัญชาติเป็นอเมริกันแล้วอย่างถูกต้องตามกฎหมาย จะได้อยู่ตลอดกาล ทำงานได้โดยไม่ต้องกลัวตำรวจตรวจคนเข้าเมืองบุกจับยามวิกาล และชาวไทย-อเมริกันสองสัญชาติ (แบบปฏิบัติ) นี้ ก็จะเป็นคนยึดมั่นในหน้าที่ของพลเมืองอเมริกันที่ดี คือจะไปลงคะแนนเลือกตั้งทุกครั้ง คุณคนนี้ชื่อว่า "คุณถนอม อ่อนเกตุพล" ชื่ออังกฤษเรียกว่า "ทอม "

---

เมื่อคุณสนธิญาณส่งจดหมายปิดผนึกไปให้คุณทอม เพื่อให้ช่วยหาทางส่งต่อไปถึงปลายทางที่ทำเนียบขาว คุณทอมก็ต้องดิ้นรนหาใครซึ่งคุ้นกับไอ้ทำเนียบขาวที่ว่านี้ ซึ่งคุณทอมคิดว่าต้องเป็นหัวคะแนนของพรรครีพลับบริกันที่คุณทอมเป็นสมาชิกอยู่ ชื่อคุณโจเซฟ คร๊าก แน่! คุณทอมแกสนิทกับคุณโจเซฟ คร๊าก เพราะมากินอาหารร้านอาหารไทยของคุณทอมบ่อยๆ จนเรียกชื่อเพื่อนว่า "โจ" ได้สนิทปาก

เมื่อฝากฝังจดหมายปิดผนึกจากเมืองไทยเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ก็หมดภาระคุณทอม กลับกลายเป็นหน้าที่ของคุณโจต่อไป คุณโจก็มานั่งครุ่นคิดว่าจะฝากใครดี เพราะตัวแกนั้นไม่ค่อยสันทัดเรื่องไปเมืองหลวงซะด้วย

คุณโจจึงไปปรึกษาท่านวุฒิสมาชิกประจำรัฐที่คุณโจอยู่ และเป็นหัวคะแนนให้ ชื่อคุณโรเบิร์ต ดีนิโต ชื่อเรียกสั้นๆ สำหรับคนคุ้นเคยว่า คุณบ๊อบ แน่นอนที่สุด คุณบ๊อบต้องเข้าประชุมรัฐสภาอยู่เสมอ แต่บังเอิญยังเข้าไม่ถึงวงในของรัฐบาล เป็นแค่สมาชิกคณะกรรมาธิการปฏิรูปกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค แต่ก็ยังซี้ปึ๊กกับท่านรองหัวหน้าพรรค ชื่อคุณเจมส์ ดูน สนิทขนาดเรียกชื่อเล่นกันว่า "จิมมี่" และโทรหาได้ตลอด ๒๔ ชั่วโมง

จดหมายจากประเทศไทย ขณะนี้ก็เดินทางผ่านเพื่อนรักชาว ๑๔ ตุลาคมของคุณสนธิญาณ คือ คุณทอม ไปยังมือคุณโจ ซึ่งส่งต่อวานคุณบ๊อบ ไปถึงมือคุณจิมมี่ เรียบร้อยแล้ว

ในที่สุดคุณจิมมี่ ซึ่งมีความแน่นแฟ้นกับท่านประธานาธิบดีอยู่อย่างดียิ่งฐานะเป็นกำลังสำคัญของพรรคในแถบภาคตะวันตกของประเทศสหรัฐอเมริกา ก็ได้ยื่นจดหมายของคุณสนธิญาณ ให้แก่ท่านประธานาธิบดีบุช และพูดว่า "จอร์จ ผมมีเรื่องกวนให้พิจารณาหน่อย"

ทั้งหมดใช้คน ๖ คน (หกคน) ที่เป็นเพื่อนเชื่อมโยงกัน จากเพื่อนคนหนึ่งที่เกื้อกูลกันและรักชอบพอกัน ไปหาเพื่อนอีกคนหนึ่งซึ่งมีความชอบพอเกื้อกูลต่อกันเช่นเดียวกับคู่แรก และก็เป็นเช่นกันจนถึงคนสุดท้ายปลายทางของจุดมุ่งหมายที่คนริเริ่มการเชื่อมโยงพึงประสงค์ โดยไม่รู้จักกับบุคคลอีกทั้ง ๔ คน (สี่คน) ด้วยตัวเองเลย

ตัวอย่างที่ยกขึ้นมานี้ ก็เป็นเพียงการเชื่อมไปถึงแนวคิดที่ตรงกับธรรมชาติวิสัยของมนุษย์อยู่แล้ว มนุษย์เราชอบที่จะรวมกลุ่มเป็นชุมชน เพราะเรียนรู้ถึงประโยชน์ของการรวมตัวกันอยู่ ร่วมกันทำงาน แลกเปลี่ยนประโยชน์ซึ่งกันและกัน

จริงๆ ท่านศาสตราจารย์บาราบาซี่ ต้องการคำนวณหาจุดเชื่อมบนระบบอินเตอร์เน็ทว่า จากเว็บไซต์ที่มีอยู่นับล้าน บนดับเบิลยู ดับเบิลยู ดับเบิลยู หรือ เวิล์ด วายด์ เว็บ นั้น จะหาซึ่งกันและกัน หรือเราจะหาเขาพบได้อย่างไรโดยไม่ต้องลองพิมพ์ชื่อต่างๆ นับหมื่น นับแสนครั้ง

เช่นเดียวกับที่ชาวนาของตำบลหนองแปน อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ ชื่อพ่ออำพล เครือวรรณ อยากจะขายข้าวหอมมะลิ ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์ต์(ร้อยเปอร์เซ็นต์ต์)ให้กับคุณสวัสดิ์ จันทร์ศรี

ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บ.ยูไนเต็ด อินฟอร์เมชั่น ไฮเวย์ จำกัด ได้บริโภคโดยตรง ไม่ผ่านบริษัทค้าข้าวขนาดใหญ่หรือ "หยงข้าว" นั่นเอง

ตัวอย่างของสหกรณ์ผู้ปลูกมะพร้าวในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ อยากได้ข้าวขาวและข้าวหอมมะลิ แต่อยากแลกด้วยมะพร้าว หรือสหกรณ์ประมงนอกน่านน้ำของจังหวัดระนอง อยากแลกปลากับสหกรณ์โรงสีข้าวของชาวนาในจังหวัดร้อยเอ็ด เป็นต้น

ผู้คนมากมายในประเทศไทยของเรา มีความประสงค์ที่จะบริโภคผลิตภัณฑ์นับร้อยรายการในการดำรงชีวิต ในจำนวนนับร้อยนี้ มีจำนวนมากที่ผลิตโดยเพื่อนร่วมสังคมที่ไม่รู้จักกัน และไม่รู้ว่าผลิตอยู่หนใด

ผมเคยต้องซื้อแชมพูว่านหางจระเข้ผสมดอกอัญชัน จากร้านค้าปลีกในราคา ๖๕ บาทต่อขวด ต่อมาได้เข้ามาร่วมช่วยบริหารเครือข่ายร้านค้าปลีก "สำนึกรักบ้านเกิด" ก็สามารถซื้อโดยตรงจากกลุ่มแม่บ้านท่าทราย อ.สรรพยา จ.ชัยนาท ในราคาเพียง ๔๕ บาทต่อขวด

นี่เป็นแค่เรื่องเล็กๆ ไม่มีสาระสำคัญ เงินที่ประหยัดก็นิดเดียว และคนอื่นที่ซื้อเพียงขวดเดียว และไม่ได้ทำธุรกิจสนับสนุนร้านค้าปลีก ก็ไม่อาจจะได้ราคาเช่นนี้เสมอไป แต่มันเป็นเพียงจุดเริ่มต้นของประโยชน์แห่งการเชื่อมโยงเครือข่าย

เราจะทำอย่างไรให้ชีวิตเราสามารถนำ "ทฤษฎีหกระดับชั้นของการถูกแบ่งแยก" มาใช้ให้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งด้านค้า และด้านขาย การหยิบยกทฤษฎีหกระดับชั้นของการถูกแบ่งแยกมาใช้นั้น มิได้เปรียบเปรยว่า เราจะต้องอาศัยคนกลางถึงหกคน เฉกเช่นที่ปฏิบัติในระบบเศรษฐกิจปัจจุบัน

ผมกำลังนำเสนอถึงการที่เราจะสร้างเครือข่ายของคนที่จะเกื้อกูลกันที่ใดก็ได้ เรื่องอะไรก็ได้ ในสังคมใหญ่ สังคมเล็ก ของประเทศไทยเรา เกิดการเชื่อมโยงอย่างสมประโยชน์